Notifikasi

Loading…

Lontar Pengayam-Ayam

Lontar Pengayam-ayaman yang selalu melekat dalam kalangan pecinta Tajen di Bali (Sabung Ayam di Bali). Adalah sebuah lontar yang ditinggalkan oleh para leluhur orang Bali. dari Lontar Pengayam-ayaman di bawah ini, pembaca sangat beruntung dapat mengetahui artikel ini, sebelum menuju ke lontar pengayam-ayaman Anda seharusnya terlebih dahulu mengetahui nama penamaan ayam di Bali secara umum, sehingga para Anda membaca tentang lontar pengayam-ayam ini tidak bingung dengan istilah-istilah sebutan nama ayam yang selalu ada dalam tajen di Bali. Nah, ada pun penamaan ayam di dalam sabung ayam di Bali diantaranya:

Buik, merupakan sebutan kepada ayam jago yang bulunya berwarna-warni.
Klawu sebutan ayam yang berbulu abu-abu.
Biying, sebutan ayam jago yang berbulu merah.
Wangkas, sebutan ayam jago yang dadanya berbulu putih, dan hitam.
Brumbun, ayam jago yang berbulu merah, putih, dan hitam.
Sa, sebutan ayam berbulu putih.
Ook, sebutan ayam jago yang lehernya berbulu lebat.
Jambul, sebutan ayam jago yang kepalanya berjambul.
Godek, sebutan ayam jago yang berbulu di kaki.
Sangkur, sebutan ayam jago yang fisiknya tidak memiliki ekor.

Berdasarkan Lontar Pengayam-ayaman dalam Tajen di Bali, berikut ini nama-nama ayam yang memiliki pengaruh kuat dalam arena aduan sabung ayam di Bali, diantaranya;

AyamRatun Sa Kuning : Sa kuning Jambul Bangkarana saha gondola dimpil aneh.
Ayam Suarge Gumawe Ayu : Sekedas jamhul bungkarna dimpil karo.
Ayam Penjor Perung : Serawah kuning bulun ikutne selem akatih (bulu lanang).
Ayam Sejagat Mata : Serawah kuning rerajah sering tegil.
Ayam Biing Kidang Mengi : Biing menyelam jambul kuping ne lan telapak batisne kukune putih.
Ayam Biing Tampak Demi : Biing nyelem jambul bangkarna, telapak batis kuning, kuku lonjong kuning.
Ayam Papak Sedang Mungguhing Setra : Biing selem polos, bangkarna tegil pemanggangan.
Ayam Biing Behe-behe : Biing selem, jambul, sangkur bangkarns, dimpil karo, kuku lonjong putih, jangar jeg-jeg tur lumbang.
Ayam Ratun Biying : Biying kuning jambul, bangkarna, dimpil karo, ayam biying kuning sangkur bangkarna jambul dimpil lima.
Ayam Patra Anglungsir : Biying selemjambul lekong bakarna dimpil aneh, telapak batis kuning.
Ayam Segara Muncar : Ijo kuning jambul ikut ne sempiar.
Ayam Kala Cakra : Ijo selem jambul bangkarana, kukune linjong lan telapak batis kuning.
Ayam Sandang Lawe : Ijo biru wook sangkur janggut putih bangkarna dimpil aneh.
Ayam Saludra : Ijo bang, batis putih, tegil pelet, ijo kedas tegil serit.
Ayam Jakatua : Ijo selem sangkur bangkarna dimpil karo kuku lan telapak batisne putih.
Ayam Ameng-ameng Betari Durga : Klawu alab jambul bangkarna dimpil karo.
Ayam Buaya Ngangsar : Klawu selem sangkur telapak batis kuning, jerijin batisne gede-gede.
Ayam Paksi Raja : Klawu alab matane selem.
Ayam Wangkas Kali Kali : Wangkas kuning nyisip bulu di bangkiangne 3 katih.
Ayam Ratun Wangkas : Wangkas kuning jambul bangkarna, dimpil aneh.
Ayam Rare Meleng : Wangkas kuning, batis barak, paruh kuning mulus.
Ayam Wangkas Dewa Ayu : Wangkas kedas wok jambul bangkarna.
Ayam Buik Jintek : Buik Kedas jambul bangkarna.
Ayam Druwe Sedana Semayu : Buik kuning bulu barak polos, bangkarana dimpil aneh (penjaga rumah).
Ayam Buik Upas : Buikbajgkarna serajah seliwah.
Ayam Buik Cetik : Buik bangkarana itik-itiken selem.
Ayam Brumbun Pawon : Brumbun kedas lan paruh ne putih kedas.
Ayam Bima Nganggo Gada : Brumbun kuning polong dimpil aneh.

Carcan Ayam Utama

Ayam Kebo Bawa : Sekuning sangkur wok jambul sandeh, bangkarnr, godeg gerupa, dilpil karo, paruh bengkok/bengor.
Ayam Trunyan Sang Hyang Lingsir : Ayam matake sekadi matan kambing.
Ayam Gudig Suara :Ayam suara nya neng lukluk 2-3 daweg mekruyuk tur tetap.
Ayam Sejagat Mate : Ayam Serawah kedas lan paruhnya medaging jambul.

Lontar Pengayam-ayaman Sadwara

Tungleh : Biying, Sangkur, Ijo kuning jaya, wangkas kedas, biying ikuhan talu.
Aryang : Serawah kuning jaya,Buik talu.
Urukung : Suku biru bangkarna jaya, ijo arab, buik kedas talu.
Paniron : Ijo kedas jaya, biying kuning, wangkas
kuning talu.

Was : Wangkas kedas jaya, Buik kedas, Biying kedas talu.
Maulu : Jambul jaya, Sangkur talu.
Pengayam-ayam berdasarkan Hari Pelaksanaan Tajen di Bali

Some Pahing

Pejalan : Ngaleran sareng ngelodan, leb ayam saking kelod sareng kauh.
Raje : Biru bangkarne
Jaye : Biying, Wangkas, Sekuning Bangkarane.
Kaon : Hik polos putih, Klawu, Brumbun, Serawah kedas polos.

Come Pon

Pejalan : Ngajanan sareng ngelodan, leb ayam saking kauh
Raje : Ijo biru bangkarne
Jaye : Biying, Wangkas, Brumbun, Buik, Klawu Biru, Klawu kedas mate putih.
Kaon : Serawah kuning bangkarne mate bang.

Come Wage

Pejalan : Ngajanan Sareng nganginan, leb ayam saking kelod.
Raje : Ijo biru mate selem bangkarne.
Jaye : Klawu, Serawah kedas mate bang.
Kaon : Biying, Papak mate putih, Wangkas, Brumbun, Buik papak mate putih.

Come Kliwon

Pejalan : Ngelodan sareng kanginan, leb ayam saking kaje.
Raje : Sepapak Jambul bangkarne.
Jaye : Klawu, Ijo, Brumbun.
Kaon : Serawah polos, Sekuning mate putih, Buik, Wangkas, Biying kuping putih.

Anggara Umanis

Pejalan : Ngajanan sareng ngelodan, leb ayam saking kaje.
Raje : Sekedas
Jaye : Buik, Klawu, Brumbun biru polos mate putih.
Kaon : Serawah biru mate bang, Wangkas, Biying mate bang, Biying biru mate selem.

Anggara Pahing

Pejalan :Nganginan sareng ngelodan, leb ayam saking kelod kauh.
Raje : Serawah biru mate selem kuping putih.
Jaye : Ijo, Brumbun, Biying mate selem,Sekuning.
Kaon : Sekedas, Wangkas, Buik, Klawu, Brumbun apit mate putih.

Anggara Pon

Pejalan : Nganginan sareng ngauhan, leb ayam saking kauh.
Raje : Wangkas biru bangkarne, Buik kedas mate putih.
Jaye : Brumbun kedas, Serawah mate kuning, Ijo kedas.
Kaon : Biying biru mate selem, Biying kuning mate selem, Serawah kuning dimpil mate selem.

Anggara Wage

Pejalan : Ngajanan sareng ngelodan, leb ayam saking kaje.
Raje : Wangkas biru bangkarne mate selem.
Jaye :  Brumbun, Klawu kuning bangkarne mate selem.
Kaon : Sekedas mate putih, Sekuning mate putih, Serawah, Buik, Ijo poleng mate putih.

Anggara Kliwon

Pejalan : Ngajanan sareng ngelodan, leb ayam saking kaje.
Raje :  Serawah kuning kuping putih,  Serawah biru kuping putih.
Kaon : Brumbun, Wangkas, Brumbun kedas.

Buda Umanis

Pejalan : Ngajanan sareng ngelodan, leb ayam saking kangin.
Raje : Serawah biru mate bang.
Jaye : Ijo, Buik polos mate bang, Wangkas.
Kaon : Klawu kuning mate putih, Papak, Serawah, Biying,Brumbun kuning mate kuning, Ijo mata kuning.

Buda Pahing

Pejalan : Ngajanan sareng ngauhan, leb ayam saking kangin.
Raje : Biying kuning, Brumbun biru, Papak mate bang.
Jaye : Klawu, Ijo, Buik kedas dimpil mate bang.
Kaon : Wangkas kuning sangkur mate selem kuping putih,Biying, Serawah sangkur kuning mate putih.

Buda Pon

Pejalan : Ngajanan sareng ngauhan, leb ayam saking kelod.
Raje : Biying kuning polong mate putih bangkarne.
Jaye : Wangkas, Brumbun, Sekuning polos mate putih.
Kaon :Klawu biru, Klawu kedas, Serawah, Papak mate selem, Ijo biru, Ijo kedas, Buik, Serawah biru.

Huda Wage

Pejalan : Ngelodan sareng ngauhan, leb ayam saking kelod sareng kangin.
Raje : Ijo biru polos, Brumbun biru mate kuning.
Jaye : Wangkas kedas mate kuning.
Kaon : Klawu kuning, Buik kuning, Papak jambul, Brumbun kuning.

Buda Kliwon

Pejalan : Nganginan sareng ngauhan, leb ayam saking kelod.
Raje :  Buik kuning.
Jaye : Serawah kedas, Serawah jambul.
Kaon : Brumbun, Klawu, Ijo kedas jambul bangkarne.

Wraspati Umanis

Pejalan : Nganginan sareng ngelodan, leb ayam saking kauh sareng kelod.
Raje : Sekedasbangkarne.
Kaon : Biying kuning kuping putih.

Wrespati Pahing

Pejalan : Nganginan sareng ngauhan, leb ayam saking kelod.
Raje :  Brumbun apit kuping putih, Sekedas pelet lekong kuping putih, Serawah kuning.
Jaye : Serawah kuning bangkarne, Wangkas, Biying kuning bangkarne.

Buda Pon

Pejalan : Nganginan sareng ngauhan, leb ayam saking kelod.
Raje : Biying kuning mate kuning.
Jaye :  Wangkas, Serawah kedas, Ijo kuning mate kuning, Papak ireng.
Kaon : Brumbun, Ijo mate selem, Buik, Biying biru, Papak kedas mate bang.

Wraspati Wage

Pejalan : Ngajanan sareng nganginan, leb ayam saking kelod.
Raje :  Serawah kedas jambul, Serawah kuning jambul.  
Jaye : Kalau, Buik kedas jambul.
Kaon :Ijo, Biying biru, Wangkas, Brumbun biru.

Wraspati Kliwon

Pejalan : Ngelodan sareng nganginan, leb ayam saking kauh sareng kelod.
Raje : Ijo biru
Jaye : Serawah, Buik, Biying biru.
Kaon : Serawah kedas, Klawu, Brumbun kedas, Wangkas kedas.

Sukra Umanis

Pejalan : Ngajanan sareng ngauhan, leb ayam saking kaje sareng kauh.
Raje : Buik kuning, Papak godeg.
Jaye : Sekedas ijo bangkarne.
Kaon : Klawu biru.

Sukra Pahing

Pejalan : Ngajanan sareng ngauhan, leb ayam saking kaje.
Raje : Sekedas Papak mate bang.
Jaye : Buik, Serawah, Biing kuning, Biing kedas mate bang.
Kaon : Brumbun biru mate putih, Wangkas kedas, Klawu polos, Ijo biru polos mate putih.

Sukra Pon

Pejalan : Ngelodan sareng ngauhan, leb ayam saking kangin sareng kaje.
Raje : Buik Kuning Papak mate putih.
Jaye : Brumbun, Klawu mate kuning, Wangkas papak.
Kaon : Brumbun apit, Ijo cemeng polos mate selem.

Sukra Wage

Pejalan : Ngelodan sareng ngauhan, leb ayam saking kangin lan kaje.
Raje : Ijo biru, Serawah bangkarne mate selem.
Jaye : Buik, Klawu kedas.
Kaon : Wangkas, Biying kuping putih, Biying, Brumbun, Serawah kuping putih.

Sukra Kliwon

Pejalan : Ngajanan sareng ngauhan, leb ayam saking kangin sareng kaje.
Raje : Ijo biru jambul mate selem kuping putih.
Kaon : Sekedas mate bang, Serawah, Wangkas,Brumbun kedas dimpil pelet mate kuning.

Saniscara Umanis

Pejalan : Ngelodan sareng ngauhan, leb ayam saking kaje.
Raje : Serawah susuk pelet.
Kaon : Sekedas Biying biru, Wangkas.

Saniscara Pahing

Pejalan : Ngajanan sareng ngelodan, leb ayam saking kelod kauh.
Raje :  Biing cemeng sangkur.
Jaye : Brumbun, Ijo Buik sangkur.
Kaon : Sekedas, Serawah, Wangkas, Klawu.

Saniscara Pon

Pejalan : Ngelodan sareng nganginan, leb ayam saking kaje.
Raje : Serawah biru bangkarne mate selem.
Jaye : Sekedas, Wangkas,Biying biru mate putih.
Kaon : Buik sangkur mate bang kuping putih, Ijo, Brumbun, Papak gagade mate bang.

Saniscara Wage

Pejalan : Ngajanan sareng nganginan, leb ayam saking kelod kauh.
Raje : Ijo biru lekong sandeh bangkare mate selem.
Jaye : Buik, Klawu, Sekedas lekong.
Kaon : Wangkas kuning kuping putih, Biying, Brumbun, Serawah, Papak kuning kuping putih.

Saniscara Kliwon

Pajanan :Ngelodan sareng ngaginan, lrb ayam saking kaje.
Rqje : Ijo biru jangkarne.
Jaye : Serawah, Ijo, Sekedas bangkarne.
Kaon : Klawu kuning, Biying, Wangkas, Brumbun.

Redite Umanis

Pejalan :Ngajanan sareng nganginan,leb ayam saking kangin.
Raje : Brumbun kuning kuping putih.
Jaye : Serawah kedas jambul bangkarne
Kaon : Buik, Klawu, ijo kedas jambul bangkarne.

Redite Pahing

Pejalan : Nganginan sareng ngauhan,leb ayam saking kelod.
Raje : Serawah kuning mate putih, Buik kedas.
Jaye : Ijo, Biying mate kuning.
Kaon : Sekedas, Wangkas biru mate selem bangkarne.

Redite Pon

Pejalan : Nganginan sareng ngauhan, leb ayam saking kelod.
Raje : Saluiring Brumbun.
Jaye : Ijo, Serawah, Sebiru kuping putih.
Kaon : Sekedas, Biying, Wangkas, Klawu kuning, Papak bangkarne.

Redite Wage

Pejalan : Nganginan sareng ngauhan, lrb ayam saking kelod.
Raje : Sekedas.
Kaon : Buik, Serawah, Klawu, Biying polos mate putih, Klawu kedas mate putih.

Redite Kliwon

Pejalan : Ngauhan sareng ngajanan, leb ayam saking kelod.
Raje : Klawu selem, Biying selem, Ijo bangkarne.
Jaye : Biying suku dare, Biying kedas, Klawu kedas, Ijo kedas.
Kaon : Sekedas, Brumbun kedas, Biying kedas, Klawu kedas, Ijo kedas.

Pakeling Tajen!

Apabila para pembaca memiliki ayam aduan yang sudah pernah menang dalam aduan Tajen, agar tidak pengadunya kembali.

Hari Redite Umanis

Apabila saat aduan adalah “Pasah ketemu Tungleh” (Pasah Tungleh), ini adalah fina pengayam-ayaman paling baik balikang/badingan.

Apabila berangkat ke arena Tajen, kurungan ayam dilarang di pindahkan dari posisi saat mengambil ayam aduan, dan juga dilarang menerima sapaan apalagi menjawab sapaan teman/orang lain.

Kejayaan Ayam aduan berdasarkan primbon dina (hari) percaya atau tidak, bahwa ayam aduan memiliki keberuntungan (kemenangan) di kalangan (Arena pertandingan) apabila ayam tersebut turun di pertandingan dengan hari yang tepat menurut primbon warna kaki ayam tersebut.

Warna Kaki Ayam Aduan

Kuning = 9
Hitam = 5
Putih = 7
Hitam Rajah = 5
Hijau = 5

Hari Aduan (Sapta Wara)

Jum’at = 6
Sabtu = 9
Minggu = 5
Senin = 4
Selasa = 3
Rabu = 7
Kamis = 8

Hari Aduan Tajen (Pance Ware)

Umanis (Legi) = 5
Pahing = 9
Pon = 7
Wage = 4
Kliwon = 8

Contoh :

Apabila mempunyai ayam berwarna putih, maka untuk mengadu ayam tersebut sebaiknya pada hari rabu pon atau minggu pahing, dengan asumsi bahwa pada hari rabu yang jilaijya 7 dan pon nilainya 7 dan warna kaki ayam putih nilainya 7, kalau kita jumlahkan nilai antara ketiga itu adalah 21, asumsi bahwa kita menang, itu adalah jumlah nilai apabila dibagi menjadi 3 akan menghasilkan bilangan biasa yang tidak ada koma (misalnya 7,2 atau 7,1) karena jumlahnya 21 bila dibagi 3 akan menghasilkan angka 7 (tidak ada koma) berarti pada hari rabu pon itu menang adalah ayam yang mempunyai sisik kaki putih dan terpenting penjumlahan dari ketiga aspek tersebut.

Arah Melepas Ayam Aduan

Timur = 1
Selatak = 2
Barat = 3
Utara = 4


Kalau untuk menentukan dari arah mana kita melepaskan ayam aduan, hitungannya sama dengan penjumlahan dengan yang di atas. Apabila mempunyai ayam yang kakinya putih dan kita adu pada saat hari rabu pon, hitungannya dimulai dari arah timur. Untuk nilai 21 adalah melepas dari arah timur, mengapa?

Untuk Nilai Arah

= Timur
= Selatan
= Barat
= Utara

Nanti kalau diteruskan angka 21 (jumlah dan 3 aspek diatas) nanti akan ketemu pada arah timur, jadi kalau melepas ayam harus dari arah timur menghadap ke barat.

Maksudnya disini adalah;

Jumlah nilai dari warna kaki Ayam + nilai hari (sapta warna) + nilai warna (panca warna) dibagi 4.

Jika jumlah bilangan biasa (tanpa koma) berarti nilai arahnya;

4/0 arah utara.
Sisa 3 arah barat.
Sisa 2 arah selatan.
Sisa 1 arah timur.

Warna Dominan Pakaian Untuk Bebotoh

Pahing = merah.
Legi (Umanis) = putih.
Pon = kuning.
Wage = hitam.
Kliwon = warna-warni.

Posisi Melihat Aduan Di Arena Tajen untuk Bebotoh

Legi (Umanis), melihat ayam aduan dari sisi timur arens tajen.
Pahing, melihat ayam aduan dari selatan arena tajen.
Pon, melihat ayam aduan dari sisi barat arena tajen.
Wage, melihat ayam aduan dari sisi utara arena tajen.
Kliwon, melihat ayam aduan dari sisi pojok barat dan selatan arena tajen.

Karena Lontar ini adalah warisan leluhur maka sebagai Orang Bali kita wajib mengetahui hal ini, karena ini juga warisan leluhur yang patut dijaga dan dilestarikan. Demikianlah sekilas tentang petunjuk ayam aduan agar bisa memenangkan arena tajen berdasarkan Carcan Siap dan Lontar Pengayam-ayaman dalam Tajen Bali. Semoga bermanfaat.